Gần đây, chúng ta có nghe tin về lượng vàng do SPDR nắm giữ và phần nào thấy được tầm ảnh hưởng của quỹ này trong giới buôn vàng. Trong các tài liệu kinh tế hoặc các bảng thông tin tài chính, chúng ta thường thấy nhắc ETF. Với các chuyên gia kinh tế, có thể cụm danh từ này cũng không mấy xa lạ nhưng không phải nhà đầu tư nào cũng là chuyên gia kinh tế. Vậy, ETF là gì ? Có những loại ETF nào? SPDR là gì ?
📌 1- ETF LÀ GÌ?
ETF là chữ viết tắt của Exchange-Traded Fund. Chúng ta có thể thấy thuật ngữ này xuất hiện ở khá nhiều trên các bản tin tài chính nhưng hiện nay tại Việt Nam chúng ta vẫn chưa có một thuật ngữ thống nhất cho từ này. Chúng ta có thể thấy xuất hiện một số thuật ngữ trong tiếng Việt như chứng khoán tổng hợp ETF; quỹ đầu tư ETF, quỹ trao đổi thị trường ETF.
Vậy, xét về bản chất, ETF là một loại chứng khoán hay là một quỹ? Câu trả lời thật dễ hiểu: về căn bản, đây là một quỹ do các nhà đầu tư góp vốn. Toàn bộ số tiền do các nhà đầu tư góp vốn sẽ được trải đều ra mua một loạt các cổ phiếu của một chỉ số nào đó như S&P 500 hay Nasdaq 100 hoặc một mã cổ phiếu đại diện cho một loại hàng hóa nào đó, ví dụ như XLB là mã các cổ phiếu thuộc thị trường các loại vật liệu căn bản (Basic Materials) hoặc XLF là mã cổ phiếu của các công ty tài chính (Financial Sector) v..v. Vì là một quỹ đầu tư nên chính quỹ này cấp các chứng chỉ sở hữu cho các nhà đầu tư và những chứng chỉ này cũng được niêm yết tại thị trường chứng khoán.
Lấy ví dụ, nếu một ETF được lập ra với mục đích là đầu tư vào 100 loại cổ phiếu của các công ty khai mỏ kim loại quý với tổng giá trị của các loại cổ phiếu này là 2 tỉ USD. Những người lập quỹ quyết định ban hành 100 triệu chứng chỉ, vậy thì giá của mỗi chứng chỉ sẽ là 20 USD. Đây là giá gốc của mỗi chứng chỉ ETF. Tuy nhiên, mức giá này sẽ liên tục thay đổi tùy theo mức độ cung cầu của các nhà đầu tư trên thế giới.
Như vậy, có thể thấy rằng ETF vừa là quỹ và vừa là cổ phiếu/chứng chỉ.
📌 2- CÓ NHỮNG LOẠI ETF NÀO?
✔ Quỹ Chỉ Số Chứng Khoán (Index Funds)
Hầu hết các quỹ ETFs là những Quỹ Đầu Tư Chỉ Số mô phỏng theo một chỉ số chứng khoán nhất định như Dow Jone, S&P 500, FTSE 100.
Ví dụ: trên sàn Y có 4 cổ phiếu A,B,C, D với số lượng cổ phiếu phát hành lần lượt là 5 triệu, 10 triệu, 5 triệu, 15 triệu. Quĩ Z, đầu tư theo “Y index” tức là họ có thể xây dựng danh mục đầu tư của mình theo tỉ lệ 1:2:1:3, tương đương với việc có thể họ sẽ mua 400.000 cổ phiếu A, 800.000 cổ phiếu B và 400.000 cổ phiếu C và 12.000 cổ phiếu D.
Nguyên nhân của việc các quỹ phải xây dựng danh mục đầu tư của mình theo tỉ lệ trên đây là do tầm ảnh hưởng theo tỉ lệ của từng loại cổ phiếu với chỉ số chung. Như trong trường hợp trên, tầm ảnh hưởng của từng cổ phiếu lên chỉ số chung có thể theo đúng tỉ lệ 1:2:1:3 nên các quỹ đầu tư chỉ số chọn tỉ lệ này để sự tăng hay giảm của một loại cổ phiếu cũng không gây ảnh hưởng đến chỉ số của toàn sàn giao dịch Y và giá trị quỹ của họ cũng không bị ảnh hưởng.
Một số quỹ đầu tư chỉ số ETF đầu tư 100% tài sản của họ theo tỉ lệ đã nêu trên vào tất cả các cổ phiếu thuộc một chỉ số nhất định. Ví dụ như nếu một quỹ đầu tư chọn đầu tư hoàn toàn vào một chỉ số là S&P 500 thì có nghĩa là ETF đó sẽ đầu tư vào cổ phiếu của 500 công ty lớn nhất của thị trường chúng khoán Hoa Kỳ do đó theo sát sự biến chuyển của chỉ số S&P 500. Một số quỹ đầu tư khác thì lại dùng phương pháp “mẫu đại diện”, có nghĩa là họ sẽ đầu tư từ 80% đến 95% tài sản của họ vào những cổ phiếu thuộc một chỉ số họ đã chọn. Còn từ 5%-20% còn lại sẽ được đầu tư vào những tài sản khác như các hợp đồng tương lai, quyền chọn, các hợp đồng hoán đổi hoặc các cổ phiếu không thuộc chỉ số họ đã chọn. Tất cả đều tùy thuộc vào mục tiêu của những người quản lý quỹ.
✔ Quỹ Đầu Tư Hàng Hóa (Commodity ETFs)
Quỹ Đầu Tư Chỉ Số Hàng Hóa đầu tư vào một số hàng hóa nhất định như các kim loại quý, ví dụ như vàng và dầu hoặc một rổ các hàng hóa bằng cách nắm giữ thực sự loại hàng hóa đó hoặc dùng các hợp đồng tương lai. Các Quỹ Đầu Tư Hàng Hóa thường theo dõi giá của các loại hàng hóa này và kiếm lời từ những biến đổi này.
✔ Các Quỹ ETFs Quản Lý Chủ Động (Actively managed ETFs)
Các Quỹ ETFs tích cực thực ra vừa mới ra đời kể từ 25/03/2008 ở Mỹ. Cho tới nay, tất cả các quỹ đã được cấp phép đều có các thông tin về quỹ của mình một cách hoàn toàn minh bạch. Điều này có nghĩa là các quỹ này phải công bố những thông tin về những loại cổ phiếu họ đầu tư trên website của họ hàng ngày. Tuy nhiên, các cơ quan quản lý cũng đã cho rằng có thể họ sẽ cho phép những quỹ này không cần phải cung cấp hoàn toàn những thông tin lên website nữa. Nguyên nhân là do việc minh bạch hóa toàn bộ thông tin của các quỹ này sẽ khiến những quỹ này phải đối mặt với những rủi ro trước những đối thủ cạnh tranh trong việc đi trước đón đầu.
📌 3- SPDR LÀ GÌ?
Từ năm 2003 đã có khoảng 8 loại ETF dùng vàng, được ghi tên trên các thị trường chứng khoán thế giới. Trong những loại ETF đó, StreetTrack Gold Trust là quỹ ETF đầu tư vàng lớn nhất thế giới. Hiện nay, quỹ này nắm giữ tới 1252.38 tấn vàng.
Ngày 25/4/2008, khi quỹ đầu tư StreetTrack Gold Trust bán ra 20,5 tấn vàng, giá vàng trên thế giới đã bị đẩy xuống mức thấp nhất trong vòng một tháng trước đó khi dao động trên thị trường quốc tế ở mức 884 – 890 USD/ounce. Giá vàng SJC tại Việt Nam tụt tới 200.000 một lượng so với ngày trước đó, đứng ở mức 17,75 triệu đồng/lượng, tụt gần 2 triệu đồng một lượng so với đỉnh cao của SJC hơn một tháng trước(cùng thời điểm).
Nhìn vào thực tế trên đây, chúng ta có thể thấy rõ sức mạnh của StreetTrack Gold Trust như thế nào!
StreetTracks Gold Share là chứng chỉ của Quỹ StreetTrack Gold Trust, do Hội Đồng Vàng Thế Giới Bảo Trợ. Chứng chỉ này đã được niêm yết trên Sàn Chứng Khoán Newyork vào ngày 18/11/2004 với mã là GLD. Mỗi chứng chỉ có giá trị tương đương với 1/10 ounce vàng đảm bảo nằm dưới hầm chứa vàng tại Luân Đôn của HSBC Bank USA hoặc dưới hầm của những ngân hàng bảo trợ chi nhánh của HSBC khác dưới dạng các thỏi vàng 400 oz.
Ngày 20/5/2009, quỹ StreetTRACKS® Gold Trust đã được đổi tên thành SPDR® Gold Trust. Mỗi ngày, trung bình có khoảng hơn 13 triệu chứng chỉ GLD được giao dịch(tính trung bình 3 tháng gần nhất), cao hơn cả số lượng cổ phiếu giao dịch hằng ngày của Google(tính trung bình 3 tháng gần nhất rơi vào con số 1,7 triệu cổ phiếu giao dịch mỗi ngày). Tổng giá trị các cổ phiếu của quỹ SPDR sở hữu lên tới 78.2 tỉ USD.
Hiện nay, quỹ SPDR là kho vàng lớn thế giới. Với vị trí như vậy, có thể nói rằng các quỹ ETF nói chung và SPDR® Gold Trust có tầm ảnh hưởng đáng kể đến nguồn cung vàng của thị trường. Trong những trường hợp nhạy cảm, khi những biến đổi của USD khá nhạy cảm, cộng với những biến động khó lường của dầu thì những động thái từ các quỹ ETF sẽ rất được chú ý.
Nguồn: Healer